در دنیایی که زندگی می‌کنیم هیچ چیز جذاب‌تر از اینکه شما واقعاً خودتان باشید وجود ندارد. یکی از عامل‌های مهم در زندگی که نقش بسیار کاربردی در سلامتی روحی و روانی تک تک انسان‌ها دارد، عزت نفس است. شاید شما بارها شنیده باشید که باید اعتماد به نفس داشته باشید و یا فلانی عجب اعتماد به نفسی دارد!

اما عزت نفس دنیایی وسیع‌تر بوده و راه‌های تقویت عزت نفس بسیاری وجود دارد که با مجهز بودن به آن می‌توان به سلامت کامل زندگی کرد و از تمام لحظه‌های زندگی لذت برد. بدون عزت نفس شخص در زندگی دچار آسیب‌های فراوانی می‌شود و توانایی مدیریت افکار و باورهای خود را نخواهد داشت، این افراد ممکن است به دلیل کمبود عزت نفس دچار خطاهای رفتاری متعددی باشند که در نتیجه بسیار آسیب زننده خواهد بود و به دنبال آن کسب موفقیت در هر عرصه‌ای برای این افراد به یک امر غیرممکن تبدیل خواهد شد. در این مقاله قصد داریم راجع به عزت نفس و راه‌های تقویت عزت نفس در زندگی بپردازیم. با ما همراه باشید.

معنی عزت نفس چیست؟

تا به امروز نظریه‌ها و تعاریف بسیاری از عزت نفس در دنیا منتشر شده و هر کدام از آن‌ها به نوعی به درستی به مفهوم عزت نفس اشاره می‌کنند. اگر بخواهیم به زبان ساده باید بگوییم که معنی عزت نفس همان تکنیک و هنر دوست داشتن و ارزش نهادن به خود و باورهای درست خود است. شما با مجهز بودن به عزت نفس در زندگی در هر جایگاهی که باشید یک شخص موفق و خشنود خواهید بود و به مرور زمان با تمرین زیاد می‌توانید در راستای تقویت عزت نفس، به یک شخص روشن بین هم تبدیل شوید.

در جامعه‌ای که زندگی می‌کنیم انواع و اقسام طرز فکرها و باورها در آن وجود دارد و شما به عنوان یک انسان در مسیری که از کودکی قرار گرفته‌اید و رشد کردید می‌توانید جزو یکی از این وجه‌ها باشید. همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر در دنیا اتفاقات زیادی در حال جریان است که متأسفانه تا حدودی اخبار و فشارهای روانی منفی بیشتر از اخبار مثبت است، این وضعیت در حالی است که خود انسان‌ها هم در زندگی خود درگیر اتفاقات گوناگون و درگیری‌های متعدد هستند. عزت نفس در اینجا به مهم‌ترین ابزاری تبدیل می‌شود که یک شخص با داشتن آن می‌تواند در زندگی عواطف، احساسات و باورهای خود را مدیریت کند و به مرور زمان حتی برخی از باورها را تغییر دهد.

متأسفانه اکثر خانواده‌ها این موضوع را در تربیت فرزندان جدی نمی‌گیرند و به اندازه‌ای که باید بر روی آن تمرکز نمی‌کنند. همینطور در نظام آموزشی کشورمان هم مبحثی هم راستا با عزت نفس و ارزش نهادن به خود و باورهای خود وجود ندارد. پس برای به دست آوردن عزت نفس باید تلاش کرد و با رضایت خود به دنبال آن رفت. در ادامه بیشتر با عامل‌های تأثیرگذار در عزت نفس آشنا خواهید شد.

[su_note]بیشتر بخوانید: خلاصه کتاب روانشناسی عزت نفس[/su_note]

 

بررسی خطاهای فکری و نقش آن در عزت نفس

انسآن‌ها در مسیر رشد جسمی و فکری خود از کودکی، درگیر اتفاقات بسیاری می‌شوند که تک تک این اتفاقات تأثیر شایانی در میزان عزت نفس شخص دارد. اندازه این تأثیر مشخص نیست یعنی عزت نفس یک عامل کمی نیست که ما بخواهیم آن را اندازه‌گیری کنیم. ما در زندگی خود یک سری باورهای مختص به خود را داریم که بر اساس آن در زندگی تصمیم می‌گیریم و نظام‌های فکری خود را تشکیل می‌دهیم اما باید در نظر داشته باشید که برخی از باورها آسیب زننده و اشتباه هستند و باید به آن‌ها رسیدگی کرد و تغییرشان داد. برخی از انسان‌ها فکر می‌کنند باورها غیرقابل تغییر هستند چون از کودکی در ذهن ما نهادینه شده است اما اصلاً اینطور نبوده و باید برای افزایش کیفیت زندگی برخی از باورها را حذف یا تغییرشان دهیم. برای درک بهتر از نظام فکری و باورها به انواع خطاهای فکری که اشاره می‌کنیم دقت کنید.

  • ذهن خوانی

شما فرض می‌کنید که دیگران چه فکری می‌کنند بدون آن که مدارک و شواهد کافی داشته باشید.

  • پیشگویی

سعی می‌کنید که آینده را پیش‌بینی کنید که شرایط چطور خواهد بود که باعث می‌شود از واقعیت و زمان حال دور شوید.

  • فاجعه سازی

شما با یک سری پیش‌بینی منفی آینده را دردناک و غیرقابل تحمل فرض می‌کنید مثلاً: اگر امتحان را قبول نشود، بیچاره می‌شود.

  • برچسب زدن

همیشه یک ویژگی یا صفت کلی را به خود یا دیگران نسبت می‌دهید مثلاً: فلانی بی‌لیاقت است.

  • کم ارزش دانستن جنبه‌های مثبت

دارای این باور هستید که موفقیت و دستاوردهای مثبت خود یا دیگران ناچیز یا کم اهمیت هستند.

  • فیلتر منفی

همیشه روی جنبه‌های منفی تمرکز می‌کنید و توجهی به جنبه‌های مثبت یک اتفاق ندارید.

  • تعمیم افراطی

مثلاً در گذشته یک اتفاق ناخوش آیند برای شما پیش آمده و در برخورد با اتفاقات دیگر همان الگوی ذهنی قبلی برای شما تداعی می‌شود و دچار تفکرات و باورهای تکراری و اشتباه می‌شوید.

  • تفکر دوقطبی

در این خطای فکری و شناختی، همه چیز را صفر و یک می‌بینید به نوعی همه چیز برای شما سیاه و سفید است و هیچ حد وسط یا اعتدال وجود ندارد.

  • باید و نبایدها

همیشه در تمام امور خود از عبارت باید و نباید استفاده می‌کنید که همین امر انسان را بسیار محدود می‌کند. وقتی می‌توان به دور از حکومت بایدها و نبایدها در لحظه حال در آرامش زندگی کرد، نیازی به این نظام فکری اشتباه نیست.

  • شخصی سازی

هر موقع اتفاقات ناخوشایندی به وجود بیاید، قسمت اعظمی از تقسیرها را به خود نسبت می‌دهید در صورتی که واقعیت به این شکل نیست.

  • مقایسه‌های غیرمنصفانه

در این خطای فکری شما اتفاقات را جوری تفسیر می‌کنید که اصلاً واقع بینانه نیستند و همیشه در مقایسه اشتباه خود با دیگران هستید آن هم با استفاده از استانداردهای اشتباه.

  • پشیمانی همیشگی

از کارهای خود راضی نیستید و به رضایت نمی‌رسید. مثلاً: اگر بیشتر تلاش می‌کردم شغل بهتری داشتم.

  • درگیر تفکراتی همراه با “کاش”

همیشه در زندگی خود درگیر تفکراتی نظیر این هستید که کاش این جور می‌شد! کاش این اتفاق نمی‌افتاد!

  • استدلال احساسی

شما افسار زندگی خود را به دست احساسات می‌دهید و این امر شما را از واقعیت و منطق دور می‌کند.

  • ناتوانی در عدم تأیید شواهد

سعی می‌کنید تمام مدارک و شواهدی که برعلیه تفکر منفی شما هست را رد کنید.

  • قضاوت کردن

در این خطای شناختی شخص خود، دیگران و اتفاق‌ها را به جای اینکه فقط توصیف کنید، بپذیرید و درکشان کنید، همیشه به صورت سیاه و سفید دست به قضاوت می‌زنید که بسیار ویرانگر است.

 

سخن آخر

این که شما نسبت به این اطلاعات آشنایی پیدا کنید بسیار خوب است و می‌تواند اولین گام مؤثر در فرآیند توسعه شخصی و افزایش عزت نفس باشد اما عمل کردن به آن و کسب نتیجه مستلزم تلاش فراوان و دست کم نگرفتن راهکارهای بیان شده است. همیشه به یاد داشته باشید که برای افزایش عزت نفس، در مورد خودتان مثبت فکر کنید، به موفقیت‌های خود افتخار کنید و آن‌ها را کم‌اهمیت درنظر نگیرید، برای خود و زندگی خود اهدافی را تعیین کنید، به ارزش‌ها و باوهای خوب خود وفادار بمانید، مراقب بدنتان باشید و در نهایت فراموش نکنید که تمامی انسان‌ها مانند هم هستند فقط تصمیم به رشد و ترقی باعث وجه تمایز آن‌ها می‌شود.