اخلاقی که همه مردم آن را دوست دارند و هر فردی که به آن اخلاق آراسته باشد نزد دیگران محبوب و محترم است اخلاق سپاسگزاری و شکرگزاری است. از لحاظ فطرتی نیز انسان تمایل دارد در برابر موهبت یا نعمتی که دریافت می‌کند سپاسگزار و قدردان باشد.این موضوع در رفتار دیگر موجودات زنده هم دیده می‌شود؛ هنگامی که برای قدردانی سر یا دم خود را تکان می‌دهند. شاید برای برخی از افراد تشکر کردن سخت باشد و این مهارت را در خود تقویت نکرده‌اند یا شاید هنوز آن را یاد نگرفته‌اند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید در این مقاله به شما خواهیم گفت که چگونه عادت سپاسگزاری و شکرگزاری را در خود پرورش دهید.

افراد سپاسگزار چه ویژگی‌هایی دارند؟

 از انسان‌های قدردان همواره با عنوان افراد باشخصیت و مؤدب یاد می‌شود و این شایسته‌ترین ویژگی افراد سپاسگزار است. علاوه بر فواید اجتماعی که سپاسگزار بودن دارد مانند محبوبیت و عزت و احترام در میان مردم، تحقیقات نشان داده است که انسان‌های قدردان و سپاسگزار رضایت بیشتری از زندگی خود دارند، خوشبخت‌تر و اجتماعی‌تر هستند. قدردانی و سپاسگزاری باعث ترویج فرهنگ کمک‌ کردن به همنوع می‌شود؛ زیرا افراد قدردان بیشتر از بقیه حمایت احساسی و معنوی خودشان را به دیگران ابراز می‌کنند. قدردانی منوط به داشتن یک حساب بانکی پروپیمان نیست برای همین سپاسگزاران برای مادیات ارزش کمتری قائل هستند و هیچ‌گاه دیگران را بر اساس دارایی و مقام‌شان ارزشگذاری نمی‌کنند در مقابل برای معنویات ارزش بالایی قائل هستند.

علاوه بر این افراد سپاسگزار کمتر دچار امراض جسمانی می‌شوند و کمتر از مشکلات زندگی گله‌مند هستند زیرا توانایی غلبه بر مشکلات و رویدادهای منفی زندگی را دارند و سرشار از انرژی مثبت هستند. به خاطر نیروی سپاس و شکرگزاری که در وجود این افراد است و رضایت درونی‌شان، صبورتر و انعطاف‌پذیرترند. انسان‌هایی که لطف دیگران را فراموش نمی‌کنند بسیار مهربان و گشاده‌رو هستند و به قولی لبخند از روی لبانشان نمی‌افتد.

سپاسگزاری چه فوایدی دارد؟

چهار مورد از فواید سپاسگذاری را با هم مرور می کنیم:

  • روابط اجتماعی را بهتر می‌کند.

به گفته روانشناسان قدر‌شناسی، روابط ما با دیگران را مثبت می‌کند؛ مخصوصاً اگر با افراد خانواده باشد. هنگامی که کسی از ما تشکر می‌کند این حس که کار ما ارزش داشته است در ما به وجود می‌آید. بخش زیادی از رضایت زندگی به همین حس مثبت برمی‌گردد در واقع کسانی با ما راحت‌ترند که می‌دانند ارزش کارهای‌شان را می‌فهمیم.

  • رضایت از زندگی را بالا می‌برد.

همان طور که گفتیم هر چه آدم‌ قدرشناس‌تر باشد راضی‌تر هم هست. رضایت زندگی یعنی با زندگی خود حال کردن و خوبی‌ها را بیشتر دیدن. رضایت از زندگــی عین خوشبختی است.

  • افسردگی را كم می‌كند.

کمتر دیده می‌شود که افراد سپاسگزار دچار افسردگی بشوند. زیرا تمرکز آن‌ها بر روی داشته‌های زندگی است و حسرت گذشته و ترس آینده ندارند. اگر افسرده هستید با قدرشناسی به درمان خود کمک کنید چون که قدرشناسی افسردگی را كم می‌كند.

  • خشم و حسادت را کم‌رنگ می‌کند.

ریشه خشم و حسادت ناكامی است. در مواقعی که برای رسیدن به هدف‌مان با مانع روبه‌رو می‌شویم خشمگین شده‌ایم و هرگاه که خواسته‌ایم در جایگاه یك نفر دیگر باشیم ولی نبوده‌ایم؛ حسادت ما گل کرده است. اما سپاسگزاری رضایت قلبی از امور مثبت زندگی‌مان است. یعنی اگر قدردان باشید حسادت و خشم در مرام شما جایی ندارد.

چگونه سپاسگزار باشیم؟

قدردانی و تشکری که بتواند تأثیر مثبت خود را تا مدت‌ها در ذهن دیگران باقی بگذارد تشکری است که بیشتر ماهیت اخلاقی دارد نه ماهیت مادی. در هر صورت نوع قدردانی و سپاسگزاری هرچه خلاقانه‎‌تر باشد، جذاب‌تر است. قدردانی کلامی نوع رایج تشکر کردن است اما یک هدیه خاص و یا یک یادداشت زیبا دلچسب‌تر به نظر می‌آید. توصیه ما این است که به بهترین نحو و به گونه‌ای که طرف مقابل دوست دارد، به کسی که لطفی در حق شما کرده است بفهمانید که ارزش لطفش را فهمیده‌اید؛ حال به هر روش که می‌توانید.

در زیر به تمرین‌هایی اشاره کرده‌ایم که باعث می‌شوند عادت سپاسگزاری در شما پرورش پیدا کند با انجام آن‌ها به مرور سپاسگزاری ملکه ذهن شما می‌شود و جزو عادات و در نهایت شخیصت شما می‌شود؛ پس اگر می‌خواهید در زمره سپاسگزاران باشید بهتر است این تمرین‌ها را جدی بگیرید و هر روز آن‌ها را انجام دهید.

  1. لیست سپاسگزاری تهیه کنید.

لیستی تهیه کنید از مواردی که با داشتن‌شان، زندگی شاد دارید و با بودن‌شان احساس خوشبختی ‌می‌کنید. فقط کافیست یک نگاه کوچک به اطراف خود بیندازید تا متوجه شوید که مواردی که می‌توانید در این لیست بنویسید چقدر زیاد هستند. در انتهای روز و یا در اول صبح به مدت 10 دقیقه به لیست خود نگاه کنید و اگر چیزی را از قلم انداخته‌اید و یا در طول روز اتفاقی افتاده که باعث سپاسگزاری است به لیست خود اضافه کنید. هر روز لیست خود را مرور کرده و شکرگزار مواردی باشید که در آن نوشته‌اید. اگر هر روز این کار را انجام دهید بعد از زمان اندکی احساس خوشبختی و رضایت شما بسیار بیشتر خواهد شد. 

  1. در لحظه حال زندگی کنید.

به قول سهراب سپهری، زندگی آب‌تنی کردن در حوضچه اکنون است. دومین تمرینی که بایست انجام دهید این است که در طول شبانه‌روز حدود ده تا بیست دقیقه در لحظه زندگی کنید و بر روی جایگاه کنونی خود متمرکز شوید. برای آن که دچار روزمرگی نشوید باید تمرین حضور کنید؛ این حالت باعث می‌شود که زندگی را از زاویه‌ایی بهتر و دلپذیرتر ببینید.

  1. قبل از خواب روزتان را مرور کنید.

ده دقیقه قبل از خواب به اتفاقات خوبی که در طول روز برای شما رخ داده فکر کنید و خدا را برای آن اتفاقات سپاس گویید. حتی اگر اتفاق خوبی هم نیفتاده باشد می‌توانید به چیزهای کوچکی فکر کنید که از داشتن آن‌ها سپاسگزار هستید.

  1. افکارتان را بازنگری کنید.

آیا می‌دانید که در اکثر مواقع به چه فکر می‌کنید؟ یا با دوستان‌تان درباره چه موضوعی بیشتر صحبت می‌کنید؟ ما انرژی بسیاری را صرف امور بی‌ربط و بی‌فایده می‌کنیم. تمام این افکار و سخن‌ها از ما انرژی می‌گیرد. انرژی که باید صرف رسیدن به اهداف شود، صرف افکار پوچ و بی‌اساس می‌شود. تمرین بعدی این است که افکارتان را روی کاغذ بیاورید، سپس بعد از تمام شدن یک هفته، به کاغذ افکار نگاهی بیندازید تا ببینید که تا چه حد افکارتان پرت از حقیقت واقعی زندگی‌تان بوده. با یادداشت ذهنی می‌توانید پس از مدتی عادت‌های فکری خود را تغییر دهید.

  1. تعریف کردن را جایگزین شکایت کردن کنید.

اگر تا کنون افکار و کلام‌تان گله و شکایت از زمین و زمان بوده؛ لزومی ندارد که از این به بعد هم به این رویه ادامه دهید. تمرین نوشتن افکار را انجام دهید به مرور گفتارتان هم اصلاح می‌شود و با جایگزین کردن تعریف و شکرگزاری به جای گله و نارضایتی زندگی جلوه زیبایش را به شما نشان خواهد داد.

  1. یک نامه قدردانی بنویسید.

برای فردی که شما را آزار داده و یا می‌دهد یک نامه قدردانی بنویسید و در آن نامه از او تشکر کنید که با کارش به شما درسی آموخته است که پیش از آن نمی‌دانستید. این تمرین سبب می‌شود تا تفکر خود را در مسیر مثبتی قرار دهید و کمک می‌کند تا چیزهایی را که پذیرش آن‌ها برای‌تان سخت بوده قبول کنید و از آن‌ها درس بگیرید.

سخن آخر

قدرشناسی یك مهارت است و تمامی مهارت‌ها آموختنی هستند پس برای این که انسان قدرشناسی شویم هیچ وقت دیر نیست؛ فقط کافیست بیاموزیم از کسانی که در زندگی سبب رشدمان شده‌‌اند تشکر و قدردانی کنیم. به خاطر داشته باشیم لطفی که دیگران در حق‌مان می‌کنند یک نعمت است و مطمئن باشیم اگر عادت سپاسگزاری را در خود پرورش دهیم؛ حتماً روزی تأثیرات مثبت آن به خودمان باز خواهد گشت.