خلاقیت در استفاده بهینه از سرمایه‌های فردی و سازمانی بسیار موثر است و همیشه میتواند موجبات رقابت بین افراد را فراهم نماید. برای همین هم امروزه مهم‌ترین سرمایه و منبع شرکت‌ها و حتی کشورها، منابع انسانی و خلاقیت و نوآوری آنها است. با توجه به محدود بودن منابع روی زمین و همچنین جایگزینی هوش مصنوعی و ربات‌ها در کارهای روزمره، به جای انسان، تکنیک‌های خلاقیت روز به روز مهم‌تر هم می شود. پس ما باید تلاش کنیم، خلاقیت خود را افزایش داده و خلاقانه‌تر فکر و زندگی کنیم.
مهم ترین راه تقویت تفکر خلاق چیست؟
یک واقعیت مهم این است که خلاقیت هم، مثل خیلی از رفتارهای انسانی، آموختنی یا اصطلاحا اکتسابی است و میشود از کودکی آن را درون خود پرورش داد. بدون خلاقیت ممکن است بتوانید کارمندی ساده باشید اما هرگز نخواهید توانست به فردی کارآفرین، ایده پرداز و تحول آفرین تبدیل شوید. پس موفقیت در دنیای امروز نیازمند فراگیری تکنیک‌های تفکر خلاق و پرورش آن است. شاید تاکنون ده‌ها و صدها بار کلمه خلاقیت یا تفکر خلاق را شنیده باشید، بدون اینکه در مورد چیستی آن فکر کرده باشید. خلاقیت از ویژگی‌ها و قابلیت‌های انسان است که نقش مهمی در زندگی وی دارد. این ویژگی باعث پیشرفت انسان در تمامی عرصه‌ها میشود و به‌عبارتی میتواند کیفیت زندگی او را تعیین کند، از این رو اهمیت بسیاری دارد. خلاقیت نیز مانند «عشق» و «شادی» از آن دسته مفاهیم جذابی است که معانی متعددی دارد.
مهارت تفکر خلاق چیست؟
مهارت تفکر خلاق شیوه نگریستن به یک مسئله یا موقعیت از یک دیدگاه تازه با راه حل‌های معمول و غیر معمول به منظور حل مشکلات با صحیح‌ترین روش است. همچنین بکارگیری نیروی ذهن و قوای جسمانی در پرداختن به انبوه تصورات، رفتارها و در نهایت بازدهی‌هایتان را می‌توان نوعی خلاقیت نامید. بنابراین خلاقیت، یک فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده میشود؛ فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید (اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت) تولید میشود. تولید جدید و متفاوت، میتواند کلامی یا غیر کلامی و عینی یا ذهنی باشد. شاید بتوان گفت فراگیری تکنیک‌های تفکر خلاق از جمله مهارت‌هایی است که باعث رشد و پیشرفت در تمام ابعاد زندگی میشود. این مهارت میتواند در حل مسائل ریز و درشت به افراد کمک کند. یک ذهن خلاق میتواند در تصمیم‌گیری موثر و مفید باشد و منجر به کشف جدیدی از راه حل‌ها شود.
[su_note]مطالب دیگر: چرا عرضه بیت کوین محدود به 21 میلیون واحد است؟[/su_note]
ویژگی های اساسی افراد خلاق چیست؟
به مسائل به شیوه‌ای نو نگاه می‌کند و از متفاوت اندیشیدن نمی‌ترسد.
از تجارب قبلی‌اش درس می‌گیرد و از آنها برای بهتر کردن وضعیت کنونی استفاده می‌کند.
تفکری انعطاف پذیری دارد و از تفکرات قالبی به دور است.
موانع را به عنوان چالش‌های جذاب در نظر می‌گیرد و با آنها رو به رو میشود.
به دنبال خلق چیزی جدید و منحصربه فرد است و از تقلید کردن دوری می‌کند.
راه های پرورش تفکر خلاق
در فرهنگ معاصر، خلاقیت و تفکر خلاق یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که همه به دنبال راه‌های پرورش تفکر خلاق هستند. در ادامه به ارائه 6 راهکار بنیادی جهت تقویت و پرورش تفکر خلاق می‌پردازیم:
1- یادگیری و افزایش سطح آگاهی
علم و دانش چون دو بالی هستند که انسان میتواند با آنها تا بیکران پرواز کند. هرچه دانایی انسان بیش‌تر شود نقش رهبری او در زندگی پر رنگ‌تر میشود. توصیه بزرگان دنیا این است که در هفته زمانی را به فراگیری چیزهای جدید اختصاص دهید. آنها به پرورش ذهن به شدت علاقه دارند و درباره هر چیزی از فیزیک هسته‌ای گرفته تا سیاست می‌‌آموزند. وقتی درباره موضوعات مختلف می آموزند به دنبال راه‌‌هایی می‌گردند تا آن چه را آموخته اند در صنعت خود به کار بگیرند. از سوال پرسیدن نترسید. پرورش خلاقیت بدون طرح پرسش و تفکر پرسش گرانه محال است. بنابراین هیچ چیز را به راحتی نپذیرید و ذهن‌تان رابه طرح سوالات متعدد عادت دهید. در این شرایط ممکن است بتوانید چالش‌های جدید را ایجاد کنید که ایدههای نویی از آنها به دست آید و منشا حرکتی خلاقانه شود.
2- ایجاد تغییر در نگرش و ثبات در آن
تکرار مکررات و گذراندن یک زندگی تکراری مانع از دستیابی به خلاقیت می‌گردد. برای همین مهم است گاهی برنامه روزمره خود را تغییر دهید و از یکنواختی خارج شوید. حتی یک تغییر جزئی مثل جابه جا کردن یک میز، تغییر منوی ناهار. خلاقیت از طریق تلاش مداوم به وقوع می‌پیوندد. پس در نگرش خود تغییر ایجاد کنید و در تلاش کردن با ثبات عمل کنید تا عضلات خلاقیت خود را پیدا کنید و اعتبارتان رشد کند.
3- ریسک پذیری و انعطاف پذیری در برابر شکست
تلاش‌های شما ممکن است هر بار به موفقیت منجر نشود، شما در حین پرورش استعدادهای خلاقانه‌ی خود مهارت‌هایی را ایجاد می‌کنید که به شما در آینده کمک خواهند کرد. پس ریسک عدم موفقیت در دفعات متعدد را پذیرفته و ناامید نشوید. فردی که ریسک‌پذیر است از اشتباه کردن نمی‌ترسد و با اشتیاق بیشتری به موضوعات مختلف فکر می‌کند. یکی از مهم‌ترین راه‌های تفکر خلاق در دستیابی به موفقیت یادگیری و پشتکار بعد از شکست است. بدون تجربه شکست هرگز نخواهید توانست راه حل‌های جدید و خلاقانه ارائه دهید. بر اساس مطالعات، افراد خلاق نه تنها از شکست خوردن نمی‌ترسند، بلکه از آن به عنوان تجربه ای برای موفقیت یاد می کنند که نیازمند تشکر و قدردانی است. توانایی پذیرفتن شکست و تبدیل آن به موفقیت یکی از بهترین ویژگی‌های هر انسان خلاق است.
4- کنجکاوی و اعتماد به نفس بالا
کنجکاوی باعث میشود افراد برای حل مسائل به دنبال ایده باشند و خلاقانه تر فکر کنند. کنجکاوی، شکاف بین چیزهایی است که ما نمی دانیم اما دوست داریم بدانیم. کنجکاوی احساس تجربه چیزی است که ما نمی دانیم؛ به همین علت به ما مسیرهای رسیدن به موفقیت را الهام می‌کند. به طور مثال کودکان همواره به دنبال یادگیری و شناخت دنیای پیرامون خود هستند و مکرر سوال پرسیده و برای دست یافتن به پاسخ اشتیاق دارند.
ایمان نداشتن به توانایی‌های شخصی منجر به سرکوب خلاقیت میشود. به همین دلیل اعتمادبه‌نفس مقوله‌ای بسیار مهم است. توجه داشته باشید درازای هر پیشرفتی که انجام داده اید، از تلاش @های خود قدردانی کرده و همیشه به دنبال راهی برای پاداش به نوآوری‌های خود باشید.
5- گسترش دایره ارتباطات با دیگران
ارتباط برقرار کردن با افراد خلاق و گسترش دایره ارتباطات منجر به یادگیری چیزهای جدید و هم چنین تقویت مهارت خلاقیت می گردد. ارتباط با کسی که بتواند به شما بازخورد مثبت دهد و در حرکت رو به جلو نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد. برقراری ارتباط مهارتی است که عموما آن را دست کم می‌گیرند و در محل کار بی‌نهایت مفید است. وقتی این مهارت را توسعه دهید می‌توانید یک رهبر خلاق و اثرگذار باشید. آشنایی با طرز تفکر و شیوه زندگی افراد دیدگاه جدیدی از دنیای اطراف آشکار می‌سازد. این موضوع کمک می‌کند شما نیز با دیدگاه دیگری به مشکلات پیش رو نگاه کنید و ایدههای خلاقانه‌تری برای آنها ارائه دهید.
6- ترسیم نقشه ذهنی و ثبت ایده ها
یکی دیگر از روشهای قدرتمند که به تقویت مهارت تفکر خلاق کمک بسزایی می‌کند، عمل ثبت افکار است که میتواند خلاقیت را به طور قابل توجهی افزایش دهد. اینکه چه چیزی بنویسید اصلاً مهم نیست چراکه هر نوعی از نوشتن میتواند مهارت شما را در انجام کارهای خلاقانه افزایش دهد. یک راه ساده برای شروع این است که عادت روزنامه نگاری یا ثبت اخبار را در خود به وجود آورید. نقشه ذهنی نیز یک روش عالی برای اتصال ایده‌‌ها و پاسخ‌‌های نوآورانه به سؤالات است. نحوه کار به این صورت است که یک کلمه را به عنوان موضوع مرکزی در نقشه ذهنی می‌‌نویسیم. سپس اصطلاحات و ایدههای مربوط به آن را در اطرافش نوشته و با خطوط به آن اتصال می دهیم. هر یک از ایدههای ثبت‌شده به‌عنوان کلمه‌های مرکزی بعدی قابلیت اتصال به یک مجموعه ایده و اصطلاح را دارند که ادامه این روند موجب یک طوفان مغزی کتبی میشود.
[su_note]مطالب دیگر: ارزش بیت کوین چگونه تعیین می شود؟[/su_note]
سخن آخر
بی‌تردید روشهای بسیاری برای تقویت تفکر خلاق وجود دارد. در این مقاله سعی کردیم شش راهکار اساسی آن را ارائه دهیم. همان‌طور که دربالا اشاره کردیم خلاقیت امری اکتسابی بوده و به راحتی میتواند با راهکارهای ارائه شده و تلاش پی در پی، پرورش و گسترش یابد. در واقع اگر تفکر خلاقانه آموختنی و قابل یادگیری نباشد، این حجم از تحقیقات و آموزش‌ها در مورد آن بی‌‌فایده خواهد بود. هر انسانی این قابلیت را دارد که تفکر خلاقانه را بیاموزد و از طریق به کارگیری مهارت های مربوط به آن، به دستاوردهای بزرگ و تأثیرگذاری در زندگی شخصی و کسب و کار خود دست یابد. دارا بودن یک ذهن خلاق به ما این امکان را می دهد تا با نوآوری، حل مسائل با روش‌هایی نو، خلق ابزارهایی جدید و برقراری ارتباطات بهتر به یک زندگی باکیفیت‌‌تر دست یابیم.
