حتما تا به حال اسم عرضه اولیه را در بازار بورس شنیده‌اید و متوجه استقبال زیاد سرمایهگذاران از سهم‌های عرضه اولیه شده‌اید. سهم‌های عرضه اولیه در بازار با استقبال زیادی مواجه می‌شوند اما سهام عرضه اولیه چیست؟ عرضه اولیه مختص به کدام شرکت‌ها است؟ دلیل استقبال زیاد افراد از سهام عرضه اولیه در بازار بورس چیست؟ چگونه می‌توان برای عرضه اولیه یک شرکت سفارش خرید ثبت کرد؟ برای پاسخ به تمامی این پرسش‌ها با این مقاله با ما همراه باشید.
عرضه اولیه چیست؟
در بعضی از موارد یک شرکت به منظور توسعه و رشد فعالیت‌های خود، نیاز سرمایه جدیدی دارد که در این مواقع تبدیل شدن به سهامی عام برای آن شرکت یکی از بهترین گزینه‌های ممکن است. در این فرایند شرکت تصمیم می‌گیرد که برای اولین بار سهام خود را در بازار بورس ارائه و منتشر کند. پس به زبان ساده عرضه اولیه یعنی اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس. در روز عرضه برای تمامی افراد مشخص می‌شود که هر شخص با چه میزان سرمایه قادر به خرید حداکثر چه تعداد سهم خواهد بود. بر اساس تجربه 90 درصد عرضه‌های اولیه سودآور هستند و به همین دلیل افراد علاقه زیادی به خرید سهام این شرکت‌ها دارند. در این میان بعضی از عرضه‌های اولیه نیاز به سرمایه بیشتری نسبت به سایر عرضه‌ها دارند که در این مواقع استقبال مردم بیشتر هم خواهد شد. چرا که با تزریق سرمایه نسبتا زیاد برای خرید سهام عرضه اولیه، در بازه زمانی کوتاه‌مدت سود بسیار خوبی برای سرمایه‌گذار ایجاد می‌شود.
نحوه خرید عرضه اولیه چگونه است؟
در ایران فرآیند خرید عرضه اولیه تا همین چند سال پیش بر مبنای اولویت زمانی بود، به این شکل که طی فرایندی مشخص، سرمایهگذاران در بازار قیمت اولیه سهم را کشف می‌کردند؛ یعنی قیمتی که سرمایهگذاران برای اولین بار می‌توانستند آن سهام را خریداری کنند، مشخص می‌شد. بعد از این مرحله با توجه به سهامی که شرکت در روز اول قصد انتشار داشت، سهمیه افراد برای خرید سهام شرکت مشخص می‌شد. در این روش حداکثر میزان سهام و قیمت سفارش برای سرمایه‌گذار مشخص می‌شد و به این ترتیب اعلام می‌کردند که در چه ساعتی سرمایهگذاران می‌توانند برای خرید عرضه اقدام کنند. رفته رفته روش بوک بیلدینگ در بازار به وجود آمد و روش قبلی منسوخ شد.
در خرید سهام عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ عامل بی عدالتی از بین رفته است و هر شخص با توجه به مقدار سرمایه، قادر به ثبت سفارش در یک بازه زمانی مشخص خواهد بود. در این روش از قبل تمامی چهارچوب‌ها مشخص شده و سرمایهگذاران فقط در بازه زمانی مشخص‌شده از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزارهای بورس برای ثبت سفارش اقدام می‌کنند. در روش بوک بیلدینگ افراد سفارش خود را در سقف قیمتی اعلام‌شده ثبت می‌کنند و همین امر منجر به تشکیل صف خرید در چند روز پیاپی در سهم می‌شود. به صورت کلی فرایند بوک بیلدینگ برای افراد ساده‌تر از روش حراج قدیمی در عرضه‌های اولیه است و دیگر اولویت زمانی برای ثبت سفارش در عرضه‌های اولیه برای سرمایهگذاران مطرح نیست.
چه زمانی برای فروش عرضه اولیه مناسب است؟
یکی از نکات مهم در فرآیند سرمایه‌گذاری در سهام عرضه اولیه، تشخیص زمان مناسب برای فروش سهام بعد از کسب سود است. این که یک سرمایه‌گذار نسبت به فروش دارایی سهام خود در زمان مناسب، آگاهی داشته باشد از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. به همین منظور شخص سرمایه‌گذار برای کشف بهترین زمان برای فروش سهام عرضه اولیه به بعضی از عوامل مهم در بازار توجه کند. بعضی از این عوامل عبارتند از:
- بررسی و ارزیابی کامل از وضعیت روز و آینده شرکت مد نظر که سهام آن برای اولین بار در بازار منتشر شده است.
- توجه به حجم سرمایه و بزرگی و کوچکی عرضه اولیه
- بررسی وضعیت شرکت مد نظر از لحاظ بنیادی
- بررسی اجمالی رفتار سایر سرمایهگذاران در روزهای بعد از عرضه اولیه
- توجه داشتن به وضعیت خود بازار بورس و روند معاملات کلی در بازار
با توجه به این نکات یک سرمایه‌گذار قادر است بهترین زمان برای خروج از سهم یا همان بهترین زمان برای فروش سهم را کشف کند. فروش سهام عرضه‌های اولیه هم از این قواعد مستثنی نیست.
آیا امکان خرید عرضه اولیه از طریق چند کارگزاری مختلف وجود دارد؟
بسیاری از سرمایه‌گذارن این سوال را مطرح می‌کنند و به دنبال این هستند که یک عرضه اولیه را از طریق چند کارگزاری مختلف خریداری کنند اما در جواب باید گفت که این امکان به هیچ عنوان وجود ندارد. با این اوصاف هر شخص در بازار سرمایه به منظور خرید سهام عرضه اولیه می‌تواند از طریق فقط یکی از کارگزارهای بورس اقدام کند. در این مواقع اگر سرمایهگذاران دوست دارند که حجم بیشتری از سهام آن شرکت را خریداری کنند، بهتر است در روزهای بعد از عرضه اولیه برای این امر اقدام کنند. چرا که در روش بوک بیلدینگ یک حداکثر حجمی برای سفارش‌گذاری تعیین شده و بیشتر از آن میزان امکان سفارش‌گذاری نیست و از آن طرف، شخص نمی‌تواند در چندین کارگزاری ثبت سفارش انجام دهد.
خرید سهام بعد از روز عرضه اولیه
خریدوفروش سهام بعد از روز عرضه اولیه مانند سایر سهم‌های عادی در بازار بورس خواهد بود. متقاضیان می‌توانند در ساعات معامله سفارش‌های خود را از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزارهای بورس ثبت کنند تا در صورت امکان سفارش آن‌ها ثبت و سهام به اندازه مورد نیاز به افراد تخصیص داده شود اما در این فرایند باید توجه داشته باشید که با توجه به استقبال زیاد افراد برای خرید سهام عرضه‌های اولیه حتی بعد از روز عرضه، سهام این شرکت‌ها با صف خرید مواجه می‌شود و در این شرایط تخصیص سهام به متقاضیان بسیار سخت خواهد بود. یعنی افراد برای این سهام ثبت سفارش می‌کنند اما در نقطه مقابل شخصی مایل به فروش دارایی خود در بازار نیست که در نهایت چند روز مداوم سهم با صف خرید مواجه شده که ارزش قیمتی سهم بیشتر می‌شود تا این که بعد از چند روز صف خرید با ریزش مواجه شود و معاملات سهام این شرکت‌ها به روال طبیعی در بازار برگردد.
کلام آخر
بنا به نکات مهمی که در این مقاله ارائه شد باید گفت که عرضه‌های اولیه به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های ممکن به منظور تامین سرمایه برای ایجاد یک کسب و کار جدید و رشد دادن به یک فعالیت در یک شرکت به خصوص است. شرکت‌ها به منظور تعیین این سرمایه مورد نیاز برای اولین بار سهام خود را در بازار بورس عرضه می‌کنند که در کل این فرایند با نام عرضه اولیه شناخته شده است. عرضه‌های اولیه از همان اول با استقبال زیاد افراد در این بازار مواجه شده و تعداد زیادی از افرادی که کد بورسی دارند در این عرضه‌های اولیه شرکت می‌کنند چرا که بیش از 90 درصد عرضه‌های اولیه سودآور هستند و در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت سود خوبی برای سرمایهگذاران تشکیل می‌شود. در این مقاله گفتیم عرضه اولیه چیست و به انواع راه‌های خرید عرضه اولیه در بازار هم اشاره شد که سرمایهگذاران در حال حاضر فقط از روش بوک بیلدینگ قادر به خرید سهام عرضه اولیه در بازار بورس هستند.
