روانشناسی، ریشه‌یابی مشکلات رفتاری و روانی است. با اندکی تامل می‌توانیم ریشه برخی از مشکلات و چالش‌های رفتاری و ذهنی خود را در کمبود عزت نفس پیدا کنیم. داشتن عزت نفس به تنهایی دوای درد همه مشکلات‌مان نیست اما نبود آن مشکل‌ساز است.
یکی از بهترین کتاب‌های روانشناسی در زمینه عزت نفس و درمان مشکل کمبود آن، کتاب روانشناسی عزت نفس است. در این کتاب با مباحث تئوری شما در ابتدا به شناختی از خود و میزان عزت نفس درونی‌تان می‌رسید و در ادامه با انجام تمرین‌های گفته شده در کتاب، به اصلاح و یا افزایش عزت نفس در خود می‌پردازید. در ادامه خلاصه‌ای از مباحث کتاب روانشناسی عزت نفس را بیان می‌کنیم.
درباره نویسنده کتاب روانشناسی عزت نفس
ناتانیل براندن روانشناس و روان‌درمانگر مطرح قرن بیستم است. او در سال 1930 در کانادا به دنیا آمد و در هر سه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا، در رشته روانشناسی تحصیل کرد. براندن سال‌ها سرپرستی دپارتمان تاریخ روانشناسی را در انجمن روانشناسی آمریکا بر عهده داشت و جوایز بسیاری در حوزه مطالعاتی و کاری خود دریافت کرد. از براندن می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین متخصص در حوزه تاریخ روانشناسی نام برد.
شهرت براندن به سبب تألیف کتاب‌های متعدد در زمینه گسترش مفهوم عزت نفس است. او از پیشگامان بحث عزت نفس و از ترویج دهندگان این مبحث روانشناسی است. کتاب روانشناسی عزت از مطرح‌ترین کتاب‌های ناتانیل براندن است که در ابتدای این کتاب نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب چنین عنوان می‌کند:
«هدف من در این کتاب شناسایی و بررسی جامع مهم‌ترین عواملی است که عزت نفس به آن‌ها متکی است. اگر عزت نفس را همان سلامت ذهن بدانیم در این حالت باید گفت کمتر موضوعی را می‌توان یافت که تا این اندازه بررسی درباره‌ی آن فوریت داشته باشد». ناتانیل براندن در سال 2014در سن 84 سالگی د رآمریکا درگذشت.
درباره کتاب روانشناسی عزت نفس
شش ستون عزت نفس (six pillars of-esteem) عنوان اصلی کتاب روانشناسی عزت نفس است. این کتاب به عنوان بهترین منبع برای افزایش عزت نفس شناخته شده است. در مقدمه کتاب از زبان نویسنده، می‌خوانیم که :«من عزت نفس را از درون و بیرون بررسی کرده‌ام، اینکه نقش فرد در ایجاد عزت نفس خود چه مقدار است. اینکه دیگران در آن چه نقشی ایفا می‌کنند».
با توجه به این سخن می‌توان گفت هدف نویسنده از نگارش کتاب پاسخ به چهار پرسش زیر است.
- عزت نفس چیست؟
- چرا عزت نفس مهم است؟
- چگونه می‌توانیم عزت نفس خود را بالا ببریم؟
- دیگران در ایجاد عزت نفس در ما چه نقشی ایفا می‌کنند؟
برای پاسخ به این سؤالات براندن کتاب روانشناسی عزت نفس را در سه بخش و هفده فصل تدوین کرده است.
بخش اول: تعریف عزت نفس
نویسنده در بخش اول کتاب، مفهوم عزت نفس را بیان می‌کند و به معرفی نمایش بیرونی عزت نفس می‌پردازد و در ادامه به پرسش‌هایی چون: عزت نفس چیست؟ و رفتار افرادی که عزت نفس بالا یا پایین چگونه است؟و… پاسخ می‌دهد. در این بخش که شامل چهار فصل است رفتارها و واکنش‌هایی که یک فرد با عزت نفس از خود نشان می‌دهد، عنوان‌شده و در آخر توهم داشتن عزت نفس بررسی می‌شود.
در این بخش می‌خوانیم: «ارزش عزت نفس تنها در این نیست که به ما امکان می‌دهد احساس بهتری داشته باشیم، بلکه فرصتی می‌دهد تا بهتر زندگی کنیم. عزت نفس به ما امکان می‌دهد با چالش‌های زندگی بهتر روبه‌رو شویم و از فرصت‌های مطلوب و عالی بهره‌برداری بیشتری بکنیم».
بخش دوم: عوامل درونی مؤثر در عزت نفس
نویسنده در بخش دوم کتاب، شش ستون عزت نفس را نام برده و آن ها را به عنوان منابع درونی عزت نفس به شمار می‌آورد. شش ستون عزت نفس از نظر براندن عبارتند از:
- زندگی آگاهانه
- خویشتن‌پذیری
- مسئولیت در قبال خویش
- ابراز وجود
- زندگی هدفمند
- یکپارچگی
در انتهای کتاب روانشناسی عزت نفس نویسنده، رکنی دیگر به نام «عشق» به این موارد اضافه می‌کند و درباره آن این چنین می‌گوید: «نیروی مورد نیاز همه این‌ها تنها از داشتن عشق به زندگی تأمین می‌شود. عشق شروع فضیلت است، وسیله‌ای برای تحقق آرزوهای ما است. عشق نیرویی است که به شش رکن عزت نفس توان حرکت می‌دهد. پس می‌توان گفت، عشق رکن هفتم عزت نفس است».
بخش سوم: عوامل بیرونی مؤثر در عزت نفس
در بخش سوم کتاب براندن به عوامل بیرونی می‌پردازد که بر عزت نفس تأثیرگذار هستند عواملی مانند مدرسه، خانواده، فرهنگ و محیط کار و… که در بالا یا پایین بردن عزت نفس ما نقش بسزایی دارند. علاوه بر آن به عزت نفس کودکان در روان‌درمانی و در فرهنگ نیز اشاره می‌کند.
مروری بر کتاب روانشناسی عزت نفس
در کتاب روانشناسی عزت نفس یاد می‌گیریم که معنای زندگی آگاهانه و خودشناسی و مسئولیت‌پذیری در قبال خود، با داشتن عزت نفس امکان پذیر است. عزت نفس و شناخت آن در روابط نیز تاثیرگذار است. اگر بدانیم نشانه‌های عزت نفس بالا چیست می‌توانیم آن را در اشخاص تشخیص دهیم و با افرادی که عزت نفس بالایی دارند معاشرت کنیم.
مبحث دیگری که در کتاب روانشناسی عزت نفس به آن پرداخته شده است؛ موضوع ارتباط عزت نفس با سلامت روح و روان آدمی است. در این کتاب عزت نفس و اثرات آن بر عملکرد فردی، افراد بررسی می‌شود.
ناتانیل براندن، نویسنده کتاب، میزان عزت نفس هر فرد را به دو بخش عوامل درونی و بیرونی تقسیم بندی می‌کند. او معتقد است عزت نفس متأثر از عوامل درونی مانند: نقطه‌نظرها، باورها، اعمال یا رفتارهاست و علاوه بر این عوامل بیرونی و محیطی نیز بر آن تاثیرگذار است. در صفحه 76 این کتاب آمده است:
«عزت نفس تجربه‌ای صمیمانه است و در عمق وجود اشخاص وجود دارد. عزت نفس آن چیزی است که درباره خود می‌اندیشم و احساس می‌کنم».
منظور از درونی بودن عزت نفس این است که هر شش ستونی که در بالا از آن ها نام برده شد، کاملاً در اختیار ما هستند و تنها ما مختار هستیم که در این شش ستون تغییر ایجاد کنیم. اگر زندگی آگاهانه نداریم یا مسئولیت‌پذیر نیستیم و یا ابراز وجود کردن را نیاموختیم؛ باید خود را تغییر دهیم و این مهارت‌ها را در خود تقویت کنیم تا عزت نفس بیشتری را در زندگی تجربه کنیم.
سخن آخر
اگر به بهبود فردی خود در زمینه‌های رفتاری و ذهنی توجه دارید و در تلاش هستید که عزت نفس خود را در ارتباط با دیگران و در مواجه با مسئولیت‌های زندگی خود بالا ببرید مطالعه کتاب روانشناسی عزت نفس به شما کمک بزرگی می‌کند. علاوه بر این در کتاب روانشناسی عزت نفس در خلال بیان مباحث، تمرین‌هایی وجود دارد که با انجام آن می‌توانید به صورت عملی این ویژگی اخلاقی را در خود تقویت کنید.
