بازار رمز ارزها در چند سال اخیر به یکی از داغ‌ترین بازارهای مالی تبدیل شده است و پس از معرفی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو در طول بیش از یک دهه، رمز ارزهای بسیاری روانه بازار شده‌اند که برخی از آن‌ها به تعداد محدود و برخی به تعداد نامحدود تولید می‌شوند. پیشکسوت بازار ارزهای دیجیتال، رمز ارز بیت کوین است که تعداد آن محدود است و تعداد کل واحدهای آن به ۲۱ میلیون می‌رسد که در نهایت طبق برآوردها در سال ۲۱۴۰ استخراج آن به پایان می‌رسد. یکی از اصولی که ناکاموتو خالق بیت کوین بر آن تاکید بسیاری داشت، محدود بودن تعداد بیت کوین بود و بلاک چین بیت کوین نیز بر اساس کنترل و محدودیت عرضه فعالیت می‌کند.
در زمان مشخص، تعداد معینی بیت کوین استخراج می‌شود تا در نهایت تعداد واحدهای این رمز ارز به ۲۱ میلیون واحد برسد. پس از اینکه تعداد کل واحدها استخراج شد، شبکه بیت کوین همچنان مثل سابق به فعالیت خود ادامه می‌دهد. البته با این تفاوت که ماینرها دیگر نمی‌توانند ارز استخراج کنند و تنها از ثبت تراکنش‌ها و کارمزدهای شبکه سود خود را برمی‌دارند. البته شاید تصور کنید که در حال حاضر که کارمزد شبکه بسیار کم است و سودی عاید ماینرها نمی‌شود. اما این را بدانید که با گذشت زمان و پذیرش بیت کوین به عنوان یک ارز رسمی، قیمت آن افزایش می‌یابد و کارمزدها نیز بالطبع به رقم بالاتری خواهند رسید. علت محدودیت تعداد بیت کوین چیست؟ برای رسیدن به پاسخ، با ما در ادامه همراه باشید.
چرا تعداد بیت کوین محدود است؟
همان‌طور که در بخش قبل گفته شد، تعداد واحدهای بیت کوین محدود است و خالق بیت کوین بر محدود بودن تعداد واحدها روی ۲۱ میلیون بسیار تاکید داشت. البته رمز ارزهای بسیاری با تعداد واحد محدود طراحی شده‌اند که میزان کل واحدهای آن‌ها با بیت کوین متفاوت است. برای اینکه بهتر متوجه شوید که چرا ناکاموتو با بررسی بسیار تصمیم گرفت تعداد واحدهای بیت کوین محدود باشد را با یک مثال ساده بیان می‌کنیم. ارزهای فیات توسط دولت‌ها به میزان نامحدود تولید می‌شوند و هرچه تعداد این ارزها بیشتر تولید شود، ارزش آن پول کمتر می‌شود.
دولت‌ها برای اینکه بتوانند با پول خودکار کنند، دائم در حال تولید پول ملی خود هستند و همین عامل سبب کاهش ارزش ارزهای فیات می‌شود. اما طلا در مقابل، کالای گران‌بهایی است که میزان آن در جهان کم است و در مقابل ارزش بسیار بالاتری نسبت به ارزهای فیات دارد. بیت کوین هم در دنیای ارزهای دیجیتال همچون طلا عمل می‌کند. هرچه به زمان پایان استخراج بیت کوین نزدیک می‌شویم، استخراج آن دشوارتر می‌شود و به ارزش این رمز ارز افزوده می‌شود. زمانی که تعداد کل واحدهای بیت کوین استخراج شد، با بیت کوین مثل یک کالای با ارزش و نایاب برخورد می‌شود.
محدودیت تعداد بیت کوین
درست است که تعداد واحدهای بیت کوین محدود است. اما باید بدانید که محدودیت تعداد، هیچ‌گونه محدودیتی برای رمز ارز بیت کوین محسوب نمی‌شود. ارزش واحدهای بیت کوین به حدی بالاست که هریک از واحدهای آن تا ۸ رقم بعد اعشار قابل کوچک شدن هستند و می‌توان مثل ارزهای فیات آن را به پول خرد تبدیل کرد. همچنین بیت کوین این قابلیت را دارد که با واحد کوچکتر شمارش شود. به عنوان مثال هر یک کوین معادل یک میلیون بیت است. هرچه به سوی پایان استخراج این رمز ارز پیش می‌رویم، بهتر از گذشته می‌توان گسترده شدن پول خردهای بیت کوین و افزایش ارزش آن‌ها را لمس کرد. بیت کوین در ابتدا با چند صدم دلار ارزش فعالیت خود را شروع کرد و در ادامه راه، حتی ارزش چند هزار دلاری را تجربه کرده است.
تعداد معاملات این رمز ارز روز به روز افزایش می‌یابد. هر روز به تعداد شرکت‌هایی که این رمز ارز را برای انجام خدمات خود می‌پذیرند و تاجرانی که با استفاده از بیت کوین معاملات خود را انجام می‌دهند افزوده می‌شود. پس می‌توان نتیجه گرفت تعداد واحدهای محدود نه تنها محدودیتی برای بیت کوین ایجاد نکرده، بلکه روز به روز به این رمز ارز محبوب پر و بال داده و ارزش آن را از ابتدای پیدایش چندین برابر کرده است.
تعداد بیت کوین‌های موجود در صرافی‌ها
در زمان نگارش این مطلب در روزهای اخیر میزان برداشت‌های واحدهای بیت کوین از صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی افزایش یافته است. با اینکه در این چند روز بیت کوین با افت قیمت همراه بوده است، اما تعداد برداشت‌های این رمز ارز به طور چشمگیری افزایش داشته است و بیش از ۲۳ هزار واحد بیت کوین از صرافی‌ها برداشت شده است. البته قسمتی از این برداشت‌ها می‌تواند نقل و انتقالات داخلی باشد. اما هرچه که باشد، تعداد کل بیت کوین‌ها در صرافی‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است که باعث می‌شود فشار فروش کاهش پیدا کند. هفته گذشته بیت کوین به بالاترین قیمت خود یعنی ۶۹ هزار دلار رسید و اما در همین یک هفته حدود ده تا بیست درصد از ارزش خود را از دست داد و اصلاح قیمت گسترده‌ای را تجربه کرد.
مسلماً این مسئله آسیب جدی به سرمایه‌گذاران و پوزیشن آن‌ها وارد می‌کند. بیت کوین در حال حاضر و در زمان نگارش این مطلب با ارزش ۱/۰۷ تریلیون دلار در رتبه یکم بازار رمز ارزها قرار گرفته و حدود ۴۰ درصد از سهم بازار را در اختیار دارد. در حال حاضر ۱۸/۸۸ میلیون واحد بیت کوین در بازار در گردش است و فعال‌ترین صرافی معاملات این رمز ارز Hotcoin Global است که حدود ۷۸ درصد از حجم معاملات روزانه آن به بیت کوین اختصاص یافته است.
استخراج بیت کوین چه زمانی به پایان می‌رسد؟
حدوداً هر ۱۰ دقیقه یک بار بیت کوین طی یک سری معاملات رمزنگاری شده استخراج می‌شود و این ماینرها هستند که با کشف تراکنش‌ها یک بلاک به بلاک چین بیت کوین، کوین می‌افزایند و در مقابل پاداش خود را به صورت واحدهای بیت کوین دریافت می‌کنند. وقتی که بیت کوین برای اولین بار معرفی شد، استخراج آن ساده بود و به ازای ثبت هر تراکنش در بلاک چین، ماینرها، ۵۰ واحد بیت کوین به عنوان پاداش دریافت می‌کردند. تقریباً هر چهار سال یک بار میزان پاداش ماینرها طبق رویدادی به نام هاوینگ، نصف می‌شود. در حال حاضر میزان پاداش ماینرها ۶/۲۵ واحد است که مجدداً با گذشت چهار سال این مقدار نصف می‌شود تا نهایتاً به صفر می‌رسد.
هاوینگ بیت کوین بعدی در سال ۲۰۲۴ روی می‌دهد. تا زمانی که کل ۲۱ میلیون واحد بیت کوین استخراج نشده باشد، ماینرها همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و پاداش خود را به صورت واحدهای بیت کوین دریافت می‌کنند. اما در نهایت حدود ۱۲۰ سال طول می‌کشد تا کل واحدهای بیت کوین استخراج شود. طبق هاوینگ هرچه به پایان عمر استخراج بیت کوین نزدیک می‌شویم، واحدهای کمتری استخراج می‌شوند و همچنین فرآیند استخراج دشوارتر می‌شود.
با اتمام استخراج بیت کوین، ماینرها چه می‌شوند؟
در حال حاضر پس از هر بار ثبت بلاک، ماینرها علاوه بر پاداش، کارمزدهای ثبت تراکنش‌ها را نیز دریافت می‌کنند. هم اکنون میزان درآمد ماینرها از کارمزدها بسیار ناچیز و چیزی حدود ۷ درصد است. اما جالب است بدانید که زمانی که استخراج بیت کوین در سال ۲۱۴۰ به پایان رسید، میزان سود حاصل از این کارمزدها به ۱۰۰ درصد می‌رسد و درآمد هنگفتی نصیب ماینرها خواهد شد. ماینرها با اتمام استخراج، تنها کارمزد ثبت تراکنش‌ها را دریافت می‌کنند که رقم چشمگیری محسوب می‌شود و نه تنها آن‌ها را نا امید نمی‌کند. بله انگیزه آن‌ها را برای استخراج تراکنش‌ها بیشتر می‌کند.
شاید در حال حاضر به نظر برسد که ۷ درصد سود کارمزد بسیار کم است و ماینرها از انجام فعالیت‌های خود دلسرد می‌شوند. اما باید بدانید که با گذشت زمان، پذیرش بیت کوین به عنوان یک ارز همه کاره و محبوبیت آن بین مردم در سراسر جهان و افزایش قیمت آن، به طور شگفت‌انگیزی کارمزد تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد. هرچه پاداش تراکنش‌ها کاهش می‌یابد، نقش کارمزد در سودآوری استخراج تراکنش‌ها پررنگ‌تر می‌شود. در واقع افزایش کارمزد تراکنش‌ها رابطه معکوس با کاهش پاداش استخراج تراکنش‌ها دارد و کارمزدها برای جبران این کاهش در نظر گرفته شده است.
سخن آخر
روزی که استخراج بیت کوین به اتمام برسد، ماینرها دست از کار نمی‌کشند. بلکه این بار از استخراج و ثبت تراکنش‌ها سود کسب می‌کنند و تمام کارمزدهای شبکه بیت کوین را از آن خود می‌کنند. برخی شاید تصور کنند با اتمام استخراج، ارزش بیت کوین کاهش می‌یابد. اما مهم‌ترین عامل در عرضه محدود بیت کوین، ارزش پذیری آن است. هر کالایی که کمیاب شود، با ارزش‌تر می‌شود. به خصوص اگر ارز دیجیتال باشد. دنیا به سمت پذیرش ارزهای دیجیتال در پیش است و روز به روز بیت کوین و سایر رمز ارزها بین مردم مقبولیت بیشتری می‌یابند. به خصوص بیت کوین که پیشگام همه ارزهای دیجیتال است و روزی می‌رسد که به ارزشی بیش از طلا دست پیدا می‌کند و آن روز خیلی دور نیست.
